علمی‌ و دانشگاهی > علم

آلبوم تصاویر فضایی روزهای گذشته به انتخاب آژانس فضایی اروپا


ارتباط فردا: فضا همواره میزبان رویدادهای جدید است و عکس گرفتن از آنها سرگرمی محبوبی برای علاقه‌مندان به حوزه فضا به شمار می‌رود.

به نقل از وب‌سایت رسمی آژانس فضایی اروپا، عکس‌هایی که بین روزهای هشت تا ۱۲ دسامبر ثبت شده‌اند، زیبایی‌های فضا را به نمایش می‌گذارند.

دنباله‌دار «3I/ATLAS» در پرتو ایکس

آلبوم تصاویر فضایی روزهای گذشته به انتخاب آژانس فضایی اروپا

رصدخانه فضایی پرتو ایکس «ایکس‌ام‌ام-نیوتون»(XMM-Newton) آژانس فضایی اروپا، دنباله‌دار میان‌ستاره‌ای 3I/ATLAS را در روز سوم دسامبر به مدت حدود ۲۰ ساعت رصد کرد. در این مدت، دنباله‌دار حدود ۲۸۲ تا ۲۸۵ میلیون کیلومتر از فضاپیما فاصله داشت.

ایکس‌ام‌ام-نیوتون این دنباله‌دار را با «دوربین تصویربرداری فوتون اروپا»(EPIC) خود که حساس‌ترین دوربین پرتو ایکس آن است، رصد کرد.

این عکس، دنباله‌دار را در حال تابش پرتو ایکس کم‌انرژی نشان می‌دهد. رنگ آبی نشان‌دهنده فضای خالی با پرتو ایکس بسیار کم است و رنگ قرمز، تابش پرتو ایکس دنباله‌دار را برجسته می‌کند. ستاره‌شناسان انتظار داشتند این تابش را ببینند، زیرا وقتی مولکول‌های گاز منتشرشده از دنباله‌دار با باد خورشیدی برخورد می‌کنند، پرتو ایکس تولید می‌کنند.

رشته کوه پاریاکاکا

آلبوم تصاویر فضایی روزهای گذشته به انتخاب آژانس فضایی اروپا

به دنبال روز جهانی کوهستان که به منظور افزایش آگاهی درباره اهمیت محیط‌های کوهستانی در سراسر جهان برگزار می‌شود، ماهواره «سنتینل-۲»(Sentinel-2) برنامه «کوپرنیک»(Copernicus) ما را بر فراز «رشته‌کوه پاریاکاکا»(Pariacaca Mountain Range) در پرو می‌برد.

رشته‌کوه پاریاکاکا که با نام رشته‌کوه «هوآروچیری»(Huarochirí) نیز شناخته می‌شود، بخش قابل توجهی از رشته‌کوه «آند»(Andes) را در پرو تشکیل می‌دهد. پاریاکاکا به خاطر قله‌های زیبا و ناهموار خود که بسیاری از آنها به بیش از ۵۰۰۰ متر ارتفاع می‌رسند، شناخته شده است.

این عکس با رنگ کاذب در روز هفتم دسامبر با استفاده از کانال فروسرخ نزدیک ماهواره سنتینل-۲ پردازش شده است تا پوشش گیاهی به رنگ قرمز برجسته شود. با توجه به موقعیت مکانی، آب‌وهوای خشک و ارتفاع، پوشش گیاهی عمدتاً شامل درختچه‌ها و علفزارهاست. بخش‌هایی از جنگل با رنگ قرمز تیره‌تر و دره‌هایی با پوشش گیاهی سرسبزتر با رنگ قرمز روشن‌تر قابل مشاهده هستند.

بسیاری از قله‌ها از جمله بلندترین قله در رشته‌کوهی با همین نام پاریاکاکا که ارتفاع آن از سطح دریا بیش از ۵۷۰۰ متر است، پوشیده از برف به نظر می‌رسند. این کوه چشمگیر که قله سفیدرنگ آن در پایین عکس دیده می‌شود، بین مناطق جونین و لیما در پرو قرار دارد.

دریاچه‌های متعددی که بیشتر آنها منشأ یخچالی دارند، در تصویر هم به رنگ سیاه و هم با سایه‌های سبز قابل مشاهده هستند. دریاچه‌های یخچالی جوان‌تر در ارتفاع بالاتری قرار دارند و به مزارع یخچالی نزدیک‌تر هستند. رنگ زمردی آنها به دلیل تراکم ذرات سنگ بسیار ریز معلق در آب ایجاد می‌شود.

یخچال‌های طبیعی بسیاری نیز در عکس دیده می‌شوند. سیستم یخچالی «نوادو پاریاکاکا»(Nevado Pariacaca) از نظر تأثیر هیدرولوژیکی در منطقه بسیار مهم است. اگرچه یخچال‌های طبیعی خیلی بزرگ نیستند، اما به عنوان «برج‌های آب» عمل می‌کنند. آنها آب را در طول فصل مرطوب ذخیره می‌کنند و در طول فصل خشک به آرامی آزاد می‌کنند. این چرخه فصلی، جریان رودخانه‌ها را تنظیم می‌کند که برای تأمین آب در لیما و جونین حیاتی هستند.

۱۰۰ روز در مریخ

آلبوم تصاویر فضایی روزهای گذشته به انتخاب آژانس فضایی اروپا

تصور کنید که به مدت ۱۰۰ روز با پنج نفر دیگر در یک زیستگاه کوچک و مهروموم‌شده و جدا از دنیای بیرون زندگی ‌کنید. نه هوای تازه، نه پیاده‌روی و نه رفت‌وآمد به فروشگاه امکان‌پذیر هستند؛ فقط شما، گروه و یک برنامه روزانه با دقت برنامه‌ریزی‌شده یک جا جمع شده‌اید. موضوع پروژه آینده «SOLIS100» آژانس فضایی اروپا، درک چیزی است که برای رشد انسان‌ها در انزوا و محدودیت لازم است؛ همان طور که فضانوردان آینده در ماموریت‌های ماه و مریخ باید انجام دهند.

از آوریل ۲۰۲۶، شرکت‌کنندگان وارد تاسیسات «envihab» در «مرکز هوافضای آلمان»(DLR) خواهند شد و سفری را آغاز خواهند کرد که شرایط یک پایگاه فضایی ماه یا مریخ را منعکس می‌کند. آنها به مدت سه ماه در یک فضای محدود سهیم خواهند شد، منابع محدود را مدیریت خواهند کرد و با یکدیگر روی وظایف علمی و عملیاتی کار خواهند کرد. همه جزئیات، از الگوهای خواب گرفته تا تغذیه و رفاه روانی آنها تحت نظر قرار خواهد گرفت تا مشخص شود که چگونه انزوا به مرور زمان بر سلامت، خلق‌وخو و عملکرد آنها تأثیر می‌گذارد.

این موضوع اهمیت دارد، زیرا وقتی فضانوردان به فضای بیرون از زمین فرستاده می‌شوند، ماه‌ها یا حتی سال‌ها با انزوای شدید روبه‌رو خواهند شد. عوامل کوچک استرس‌زا می‌توانند روی هم انباشته شوند و حتی چالش‌های ساده‌ای مانند اختلال خواب یا اختلال در ارتباطات می‌تواند بر موفقیت ماموریت تأثیر بگذارد. پروژه SOLIS100 به آژانس فضایی اروپا و شرکای آن کمک می‌کند تا راهبردهایی را برای حفظ سلامت و انعطاف‌پذیری خدمه، خواه روی سطح ماه و خواه در طول سفر طولانی به مریخ تدوین کنند.

هر شرکت‌کننده یک محفظه خواب خصوصی را در زیستگاه ایزوله خواهد داشت که فضای شخصی را در یک محیط مشترک فراهم می‌کند. این پروژه شامل کار گروهی، تحقیقات علمی، وظایف عملیاتی و تمرین‌های بدنی منظم برای حفظ سلامت است. تغذیه و رفاه روانی در طول ماموریت ارزیابی خواهد شد.

این پروژه بر اساس آزمایش ایزوله‌سازی SOLIS8 به سرپرستی آژانس فضایی اروپا انجام می‌شود که در سال ۲۰۲۵ صورت گرفت. این ماموریت هشت‌روزه، تجهیزات و روش‌ها را برای آماده‌سازی جهت تحقیقات اصلی آزمایش کرد. اکنون این پروژه به ۱۰۰ روز افزایش می‌یابد تا پیچیدگی یک ماموریت واقعی در اعماق فضا را شبیه‌سازی کند. این به معنای استقلال بیشتر، مدیریت منابع بیشتر و فرصت‌های بیشتر برای یادگیری نحوه سازگاری انسان با دنیای خارج از دسترس است.

ماهواره‌های گالیله

آلبوم تصاویر فضایی روزهای گذشته به انتخاب آژانس فضایی اروپا

ماهواره‌های «گالیله»(Galileo) ۳۳ و ۳۴ پیش از انتقال از تأسیسات سوخت‌رسانی به ساختمان، روی محفظه سوخت خود نصب شدند تا در محفظه سوخت‌گیری موشک «آریان ۶»(Ariane 6) قرار بگیرند.

پس از محصور شدن در محفظه، قسمت بالایی موشک شامل دو ماهواره به سکوی پرتاب آریان ۶ منتقل می‌شود و در آنجا با کمک گانتری متحرک، روی پرتابگر قرار می‌گیرد.

شار پروتون پرانرژی بر فراز مناطق قطبی

آلبوم تصاویر فضایی روزهای گذشته به انتخاب آژانس فضایی اروپا

هر ردیاب ستاره از سه دوربین تشکیل شده است که در جهت‌های متفاوتی قرار دارند. این دوربین‌ها نسبت به تابش یونیزه حساس هستند. وقتی یک ذره پرانرژی به حسگر برخورد می‌کند، به صورت یک نقطه سفید ظاهر می‌شود. تحلیل‌گران توانسته‌اند داده‌هایی را درباره شار ذرات تولید کنند و به ویژه به شناسایی اثرات پروتون‌هایی با سطوح انرژی مگاالکترون‌ولت بپردازند.

اگرچه ناهنجاری در جنوب اقیانوس اطلس، منبع اصلی تابش یونیزه‌کننده نفوذی است، اما طوفان‌های مغناطیسی می‌توانند به دلیل تزریق ذرات به مگنتوسفر و به دام افتادن آنها به افزایش موقت ذرات پرانرژی در مناطق قطبی منجر شوند. این عکس، شار ذرات را بر فراز مناطق قطبی در روز ۱۲ نوامبر ۲۰۲۵ نشان می‌دهد.

ابرنواختر  GRB 250314A

آلبوم تصاویر فضایی روزهای گذشته به انتخاب آژانس فضایی اروپا

تلسکوپ فضایی جیمز وب، منبع یک درخشش فوق‌العاده نور را شناسایی کرد که به عنوان انفجار پرتو گاما شناخته می‌شود. این درخشش حاصل یک ابرنواختر است که وقتی جهان تنها ۷۳۰ میلیون سال قدمت داشت، منفجر شد. تصاویر نزدیک به فروسرخ با وضوح بالای جیمز وب، کهکشان میزبان ابرنواختر را نیز شناسایی کردند. مشاهدات سریع تلسکوپ فضایی جیمز وب، داده‌های ثبت‌شده توسط تلسکوپ‌های دیگر را درباره درخشش انفجار پرتو گاما در اواسط ماه مارس تأیید کرد.

عکس جیمز وب، صدها کهکشان در همه شکل‌ها و اندازه‌ها را در برابر پس‌زمینه سیاه‌رنگ فضا نشان می‌دهد. در سمت چپ مرکز عکس، یک کهکشان مارپیچی سفید بزرگ قرار دارد که تقریباً از روبه‌رو دیده می‌شود. در سمت راست این عکس، بخشی وجود دارد که روی ناحیه‌ای در قسمت بالا سمت راست زوم می‌کند. در مرکز بخش مشخص‌شده، یک نقطه قرمز کم‌رنگ قرار دارد که نام GRB 250314A روی آن حک شده است.

درخشش یک ماهواره

آلبوم تصاویر فضایی روزهای گذشته به انتخاب آژانس فضایی اروپا

در این عکس یک لامپ خورشیدی، یک ماهواره‌ پوشیده از عایق حرارتی طلایی را روشن کرده است. یک پیشرانه فنجان‌شکل از مرکز ماهواره‌ امتداد یافته و رنگین‌کمانی از رنگ‌ها را منعکس کرده است. چند متر آن طرف‌تر که در این تصویر ثبت نشده است، یک دوربین به ماهواره‌ نزدیک‌تر می‌شود و صحنه را در این شبیه‌سازی از یک ملاقات فضایی اسکن می‌کند.

دو شرکت «LMO» و «ClearSpace» مستقر در لوکزامبورگ از شبیه‌ساز هدایت، مسیریابی و کنترل «GRALS» آژانس فضایی اروپا برای آزمایش فناوری مسیریابی ماهواره‌ای خودکار استفاده کرده‌اند.

شبیه‌ساز GRALS شامل دو بازوی رباتیک است که روی ریل‌های بلند نصب شده‌اند. یکی از آنها واحد مسیریابی و دیگری یک مدل ماهواره‌ای را به عنوان هدف نگه می‌دارد که در مرکز یک اتاق تاریک معلق است و فضا را شبیه‌سازی می‌کند.

کهکشان آبی درخشان

آلبوم تصاویر فضایی روزهای گذشته به انتخاب آژانس فضایی اروپا

کهکشان آبی درخشان در این عکس، یک کهکشان کوتوله فشرده آبی به نام «مارکاریان ۱۷۸»(Markarian 178) یا «Mrk 178» است. این کهکشان که به طور قابل توجهی کوچکتر از کهکشان راه شیری است، در فاصله ۱۳ میلیون سال نوری از زمین در صورت فلکی «خرس بزرگ»(Ursa Major) قرار دارد.

کهکشان مارکاریان ۱۷۸ یکی از بیش از ۱۵۰۰ کهکشان مارکاریان است. این کهکشان‌ها نام خود را از «بنجامین مارکاریان»(Benjamin Markarian)، اخترفیزیکدان ارمنی گرفته‌اند. او فهرستی از کهکشان‌هایی را گردآوری کرد که به طور شگفت‌آوری در نور فرابنفش درخشان بودند.

اگرچه  بخش عمده‌ای از کهکشان به دلیل فراوانی ستاره‌های جوان و داغ با غبار کم که آنها را پوشانده، آبی است؛ اما به دلیل وجود مجموعه‌ای از ستاره‌های بزرگ که به ویژه در درخشان‌ترین منطقه قرمزرنگ نزدیک لبه کهکشان متمرکز شده‌اند، بخش‌هایی از آن به رنگ قرمز دیده می‌شود. این ابر لاجوردی محل قرارگیری تعداد زیادی از اجرام نادر به نام ستاره‌های «ولف-رایه»(Wolf–Rayet) است. ستاره‌های ولف-رایه، ستاره‌های بزرگی هستند که جو خود را از طریق بادهای قوی به بیرون پرتاب می‌کنند. از آنجا که Mrk 178  ستاره‌های ولف-رایه بسیاری را در خود جای داده، خطوط نشری روشن از بادهای ستاره‌ای داغ این ستاره‌ها روی طیف کهکشان حک شده‌اند؛ به ویژه هیدروژن و اکسیژن یونیزه‌شده در این عکس که با استفاده از برخی فیلترهای نوری تخصصی هابل مشاهده شده‌اند، به رنگ قرمز دیده می‌شوند.

انتهای پیام



منبع:ایسنا

نوشته های مشابه

دکمه بازگشت به بالا